روابط عمومی هلدینگ انرژی گستر سینا – از افراد خوشنام صنعت حفاری در ایران است؛ حالا که سال‌های زیادی از ایام جوانی و شور و شوق دانشکده نفت در دهه 60 می‌گذرد اما هنوز هم وقتی صحبت از دکل حفاری می‌شود با آب و تاب توضیح می‌دهد و چیزی از قلم نمی‌اندازد. او که کتاب‌هایش امروز از منابع اصلی دانشگاهی و آزمون‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته مهندسی حفاری است، می‌گوید« صنعت حفاری از آن دسته حِرَف و صنایعی است که هرچه بیشتر آموزش ببینیم متوجه میشویم علم ما ناقص است.»
وقتی می‌پرسم اگر به 35 سال پیش و سال‌های جوانی بازگردد آیا باز هم این رشته را انتخاب می‌کند یا خیر؟ پاسخ می‌دهد« اگر باز هم به گذشته برگردم همین رشته را انتخاب می‌کنم؛ فقط ممکن بود شاخه فعالیتم را تغییر بدهم و بیشتر وارد میدان و اجرا شوم چون حس عجیبی داخل میدان هست و فرقی نمی‌کند دکل خشکی باشد یا دریایی.»
«کاوه ابراهیم‌زاده» که امروز به عنوان معاون دکلهای حفاری شرکت حفاری و اکتشاف انرژی گستر پارس مشغول فعالیت است گفتنی‌های بسیاری دارد از فعالیت «پدکس» گرفته تا حال و روز صنعت حفاری ایران.
آقای ابراهیم‌زاده لطفا معرفی کوتاهی از خودتان برای خوانندگان این گفت‌وگو داشته باشید.
کاوه ابراهیم زاده متولد سال 1348 در شهرستان کرج هستم و دو فرزند (یک پسر و یک دختر) دارم. سال ۱۳۶۶ در رشته مهندسی نفت دانشگاه نفت آبادان که بعدها به دانشگاه نفت اهواز مشهور شد، پذیرفته و سال 1370 با درجه کارشناسی فارغ‌التحصیل شدم. از سال 1368 کارآموزی خود را در صنعت حفاری شروع کردم و بعد از طی دوران مقدس سربازی در رسته نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، وارد شرکت ملی نفت شدم و فعالیتم را در شرکت نفت فلات قاره ایران آغاز کردم.
پس از 10 الی 12 سال فعالیت رسمی در شرکت ملی نفت، بحث اصل 44 قانون اساسی و خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی مطرح شد؛ به دلیل اینکه تا قبل از آن شرکت خصوصی در حوزه حفاری چاه‌های نفت و گاز وجود نداشت و تمامی کارها بر عهده شرکت ملی نفت ایران بود، از سال 1379 شرکت های خصوصی در صنعت حفاری ایجاد شد. به منظور کمک به راه‌اندازی این شرکت‌ها از شرکت ملی نفت بیرون آمده و خوشبختانه موفق شدیم چند شرکت خصوصی حفاری ایجاد و نیروهای انسانی ماهری را تربیت کنیم.
تحصیلات تکمیلی را در رشته مهندسی نفت در دانشگاه تهران ادامه دادم و همزمان در دانشکده‌های نفت اهواز، آبادان و واحدهای تهران جنوب و علوم تحقیقات دانشگاه آزاد نیز شروع به تدریس کردم. پس از سال‌ها تدریس با توجه به اینکه کتاب‌ها و جزوات زیادی به زبان فارسی در رشته حفاری وجود نداشت، اقدام به تألیف نخستین کتاب رشته حفاری به زبان فارسی تحت عنوان اصول مهندسی حفاری کردم و بعد از آن نیز کتاب مهندسی بهره‌برداری را تهیه و تدوین کردیم.
به عنوان کسی که سال‌ها در صنعت حفاری کار و تدریس کردید، جایگاه شرکت حفاری و اکتشاف انرژی گستر پارس (پدکس) را در صنعت حفاری ایران چگونه ارزیابی می‌کنید؟
پدکس در صنعت حفاری کشور ما، یک شرکت بسیار خوب محسوب می‌شود که دستگاه‌های حفاری خوبی نیز دارد. این شرکت چهار دستگاه حفاری 2000 Horse Power و یک دستگاه حفاری Horse Power 1000 Work Over دارد. همچنین نیرو و سرمایه انسانی متخصص در این شرکت فعالیت دارند و نیروهای بسیاری نیز در همین شرکت رشد کردند و ارتقاء یافتند. اگر بخواهیم مقایسه داشته باشیم می‌توان گفت بین شرکت‌های دکل‌دار، پدکس سومین شرکت بزرگ دکل‌دار محسوب می‌شود که در زمینه حفاری، تکمیل چاه و کارهای مربوط به توسعه میادین نفت و گاز فعالیت دارد.
با توجه به اینکه شما امروز در معاونت دکلهای حفاری شرکت پدکس فعالیت دارید، وظایف این معاونت چیست و چه واحدهایی زیر نظر آن فعالیت دارند؟
وظیفه این معاونت، راهبری دکلهای ملکی شرکت حفاری و اکتشاف انرژی گستر پارس است و هر 5 دکل شرکت پدکس، زیر نظر این معاونت در حال فعالیت هستند. واحدهای تعمیرات و نگهداشت، ابزار در گردش و سیالات حفاری از جمله واحدهای زیرمجموعه معاونت دکلهای شرکت پدکس است که همکاری و همفکری یکدیگر وظیفه راهبری دکل‌ها را انجام می‌دهند.
طبیعتاً برای سال 1401 یک سری برنامه‌ها و اهدافی را تعریف کرده بودید. مهمترین این برنامه‌ها در سال 1401 چه بود و تا چه میزان تحقق یافت؟
خوشبختانه و به لطف خداوند، تمام برنامه‌های کوتاه مدتی که برای سال جاری در نظر گرفته بودیم، محقق شد و آن هم مشغول شدن دکلهای ملکی در پروژه های مهم بود. در حال حاضر قراردادهای دو دستگاه دکل حفاری خشکی با شرکت اکتشاف، یک دکل Work Over با شرکت کاریان کیش (KKC) و دو دکل دیگر نیز با شرکت POSCO از زیرمجموعه‌های شرکت پترو پارس، منعقد شده است که از دو دکل تحت قرارداد با شرکت POSCO یکی از دکل‌ها مشغول شده و دکل شماره 202 نیز در حال بازسازی است که طی هفته‌های آتی به محل مورد نظر جابجا خواهد شد.
چه چشم‌اندازی را برای این معاونت در سال ۱۴۰۲ در نظر گرفته‌اید؟
یکی از اولویت‌ها و برنامه‌ها برای سال جدید نوسازی دکلهای قدیمی با اضافه کردن دکلهای حفاری جدید و بازسازی و نوسازی دکلهای موجود و شرکت در مناقصات EPD و فعالیت در توسعه میادین است.
بنابراین اگر اتفاق خاصی رخ ندهد و برنامه‌ها طبق آنچه پیش‌بینی شده جلو برود، در سال 1402 با پدکس متحول رو به رو خواهیم بود و دکلهای جدیدی به ناوگان این شرکت اضافه می‌شوند.
بله. این مهم در دستور کار قرار دارد و ان‌شاءالله به زودی با دو دستگاه Work Over کار را انجام خواهیم داد. حتی برنامه‌ریزی کردیم یک ناوگان دریایی را به شرکت پدکس اضافه کنیم زیرا معتقدیم این شرکت به دلیل بهره‌مندی از نیروهای متخصص، ظرفیت توسعه بالایی دارد و به شرط تامین منابع مالی، برنامه‌های توسعه را دنبال خواهیم کرد.
در حال حاضر دکلهای حفاری شرکت پدکس در کدام مناطق کشور مشغول به فعالیت هستند و تا چه میزانی موفق به انجام مأموریت‌های خود شده‌اند؟
دکل حفاری 203 در میدان گازی چشمه شور در منطقه سرخس که تحت مدیریت اکتشاف است، فعالیت دارد و حفر اولین چاه آن نیز به اتمام رسیده و چند روزی است که دکل ترخیص شده است و آماده جابجایی به لوکیشن یا موقعیت بعدی مشخص شده از سوی مدیریت اکتشاف هستیم.
دکل حفاری 201 نیز تحت مدیریت اکتشاف در منطقه دارخوین اهواز فعالیت دارد که تقریباً کارهای حفر چاه توسط این دکل تمام شده و اکنون تست‌های نهایی در حال انجام است و به امید خدا یک ماه دیگر این دکل هم به موقعیت جدید جابجا خواهد شد. خوشبختانه از آنجایی که کارکرد این دکل‌ها بالا و بسیار خوب بوده از برنامه زمانبندی تعیین شده جلوتر هستیم و همین مسئله موجب رضایت کارفرما شده است.
دکل 204 در منطقه چشمه خوش و دکل ۱۰۱ در منطقه پایدار غرب فعالیت دارد. برخلاف دکل 204 که به تازگی در پروژه چشمه خوش شروع بکار کرده، دکل 101 تا کنون چندین چاه را تعمیر کرده است و اکنون نیز عملیات تعمیر چاه 12 رو به اتمام است تا بعد از آن به موقعیت جدید جابجا شود. بازسازی دکل 202 نیز در مراحل پایانی قرار دارد و آماده جابجایی به منطقه چشمه خوش یا پایدار غرب است که پس از مشخص شدن این موضوع از سوی کارفرما، جابجایی صورت می‌گیرد.
امروز صنعت حفاری ایران در شرایطی به فعالیت خود ادامه می‌دهد که با تحریم‌های ظالمانه غرب علیه جمهوری اسلامی ایران در تمام عرصه‌ها از جمله صنعت نفت و صنایع وابسته مواجه هستیم. صنعت حفاری چگونه توانسته از پس این تحریم‌ها بربیاید؟ در این حوزه چقدر به سمت بومی‌سازی قطعات مورد نیاز حرکت کردیم؟
تحریم‌ها مخصوص امروز و دیروز نیست. از گذشته تا کنون بحث تحریم درکشور وجود داشته است ولی به لطف خدا تا به امروز چرخ صنایع کشور از جمله صنعت نفت و حفاری با وجود چالش های فراوانی که برای تأمین لوازم و قطعات درون چاهی وجود دارد، چرخیده و از حرکت نیفتاده است.
در ارتباط با بومی‌سازی قطعات مورد نیاز دکلهای حفاری، ابتدا شرکت‌های دارای ظرفیت ساخت این قطعات شناسایی و سپس با آنها ارتباط برقرار شده است تا از طریق مهندسی معکوس و آنالیز قطعات موجود، بتوانیم نسبت به بومی‌سازی آنها اقدام کنیم.
به عنوان مثال دستگاه فوران‌گیر چاه‌های نفت و گاز که دارای قطعات زیادی است که بخشی از این قطعات اِلاستومری و لاستیکی است و امروز این قطعات با کیفیت بسیار عالی و خوب در کشور ساخته می‌شود. از همین رو در شرکت پدکس پس از شناسایی یکی از همین سازندگان داخلی در یکی از استان‌های کشور و ارائه کمک‌های لازم، بسیاری از نیازمندی‌ها در زمینه ساخت و تأمین قطعات مورد نیاز برطرف شده است.
در کل می‌توان گفت بسیاری از قطعات و لوازم مورد نیاز دکلهای حفاری در داخل کشور تامین و تعمیر می‌شود که این دستاورد بسیار بزرگی است و شرکت پدکس در این زمینه پیشرو بوده است. برای نمونه در خصوص کابل حفاری که یک کابل فلزی است (برای درک بهتر مانند سیم بکسل) و آسیب‌های مربوط به خودش را دارد که از شرکت‌های کره‌ای و چینی تامین می‌شد. شرکت پدکس به منظور بومی‌سازی این قطعه مهم در دکل حفاری با یکی از شرکت‌های داخلی وارد مذاکره و بعد از بررسی‌های کارشناسی فراوان عملیات ساخت کابل مورد نظر انجام شد که امروز در مرحله تست و آزمایش اولیه است و قطعاً پس از طی مراحل آزمایشی با موفقیت می‌توان این کابل را در داخل کشور تولید انبوه کرد.
در بحث تعمیر قطعات، توان عملیاتی نیروهای پدکس را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
توان نیروهای شرکت پدکس در سطح بسیار خوبی است. این شرکت یکی از شرکت های خصوصی پیشرو و قدیمی در زمینه حفاری است و نیروهای زیادی را تربیت کرده که امروز در سایر شرکت‌های فعال در صنعت حفاری، حضور دارند. به عبارتی در سال‌های گذشته شرکت پدکس سکوی پرتابی برای بسیاری از نیروهای جوانِ متخصص در این حوزه بوده است که برخی هنوز در پدکس فعالیت دارند و برخی نیز به سایر شرکت‌ها رفته‌اند. در هر حال امروز ظرفیت بسیار بالایی در میان نیروهای پدکس وجود دارد به طوری که از پس تعمیرات و نگهداری قطعات برآمده‌اند.
بسیاری از کارشناسان می‌گویند حفاری در ایران کار سختی است. علت این سختی چیست؟
علت این موضوع ساختار مخازن نفتی کشور و تفاوت لیتولوژی (ویژگی‌های سنگ) زمین‌شناسی ایران با سایر کشورها است. به عنوان مثال مخازن ترک‌دار در دنیا بسیار محدود است. یکی از این مخازن ترک‌دار را ما در ایران داریم که در نوع خود در دنیا بی‌نظیر است. کتاب‌هایی هم که امروز در تمام نقاط دنیا در خصوص مخازن ترک‌دار موجود است، اشاره به مخازن ایران دارد. در اصل مخازن ایران شرایط خاص خود را دارند که با سایر کشورها متفاوت است. به این دلیل شرایط حفاری در کشور ما بسیار خاص بوده و نیازمند آمادگی کامل از نظر تجهیزات و همچنین علم کافی برای عملیات حفاری هستیم و همین مسئله باعث شده حفاری در ایران نسبت به جاهای دیگر پیچیدگی و سختی‌های خاص خود را داشته باشد. با این حال متخصصان ایرانی از پس کار برآمده و توانسته‌اند بسیار موفق باشند و چاه‌های بسیاری حفر شده است.
اگر بحث تحریم‌ها را فاکتور بگیریم، در مجموع حال و روز امروز صنعت حفاری ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
صنعت حفاری در کشور ما نیازمند به روز شدن تجهیزات و امکانات است. خُب متاسفانه تحریم‌های ظالمانه باعث شده به تکنولوژی‌های جدیدی که امروز در دنیا استفاده می‌شود دسترسی نداشته باشیم. به طور قطع استفاده از فناوری‌های روز دنیا موجب افزایش سرعت در انجام کار و صرفه‌جویی در وقت و هزینه‌ها می‌شود.عملیات حفاری، کاری است که تمام علوم از مواد و سیالات تا تجهیزات بکار رفته در چاه را به خدمت می‌گیرد بنابراین در این صنعت نیاز به بروزرسانی و بهره‌مندی از فناوری‌های روز دنیا را داریم. تا بتوانم زمان حفر چاه را کاهش دهیم و هزینه‌ها را کنترل کنیم.
در گذشته در یک مصاحبه‌ای گفته بودید دکلهای ما مشکل نگهداری دارند. هنوز هم این مشکل وجود دارد؟
عمدتاً تمام شرکت‌های فعال در ایران در زمینه تعمیر و نگهداشت مشکل جدی دارند. متاسفانه به این موضوع زیاد اهمیت داده نمی‌شود و بودجه‌ای که برای آن در نظر گرفته می‌شود کافی نیست. این طرز تفکر متاسفانه در تمام شرکت‌های ایرانی وجود دارد در حالی که تعمیرات و نگهداشت نیازمند هزینه و بودجه است و باید بودجه کافی برای آن در نظر گرفت. گاهی اوقات در برخی شرکت‌ها از یک وسیله تا حد مرگ استفاده می‌شود و بعد که با مشکل مواجه می‌شود و از کار می‌افتد برای بازسازی آن هزینه می‌شود در حالی که در این صنعت مانند بسیاری دیگر از عرصه‌ها پیشگیری اهمیت فراوانی دارد و این یک ضعف بزرگ در حفاری ایران است.
به عنوان معاون دکلهای شرکت پدکس و کسی که سال‌ها در این صنعت کار و تدریس کرده، آیا امروز تناسبی میان هزینه‌های دکل‌داری و نرخ اجاره دکل‌ها وجود دارد؟
اصلاً منطقی و به صرفه نیست. به عنوان مثال اجاره یک دکل را 12 تا 13 هزار دلار در نظر می‌گیرند در صورتی که همین دکل 11 الی 12 هزار دلار هزینه دارد که اگر با یک الی دو انتظار یا ویتینگ هم مواجه شود، کاملاً ضرردِه خواهد بود. بنابراین توازنی بین نرخ اجاره و هزینه‌های موجود وجود ندارد و این در حالی است که هزینه‌های یک دکل حفاری به ویژه با نوسانات ارزی، بسیار بالاست. هنگام اجاره یک دکل حفاری، نرخ ثابتی بر مبنای نرخ ارز سنا در نظر گرفته می‌شود که این نرخ نسبت به نرخ ارز در بازار آزاد کمتر است و در سوی مقابل، شرکت دکل‌دار هزینه‌های خود را بر مبنای نرخ ارز در بازار آزاد انجام می‌دهد. بنابراین نرخ اجاره دکل حفاری در کشور ما متناسب با هزینه‌ها نیست البته اخیراً قراردادهای تقریباً مناسبی منعقد شده که اگر این روند ادامه یابد می‌تواند به متناسب شدن نرخ اجاره با هزینه‌ها در آینده نزدیک امیدوار بود.
به نظر شما کدام ویژگی خاص در پدکس وجود دارد که باعث ترغیب کارفرما به همکاری با این شرکت می‌شود؟
شرکت پدکس در صنعت حفاری ایران یک شرکت بسیار خوب با رده بالا و قابل قبول محسوب می‌شود و به عبارتی یک شرکت شناخته شده برای کارفرمایان صنعت حفاری است. معتقدم پایبندی پدکس به تعهدات قراردادی یکی از چندین ویژگی این شرکت است که رضایت کارفرمایان را در سنوات گذشته به همراه داشته و همیشه از این جهت مورد تأیید و تشویق بوده است.
به عنوان کسی که سال‌ها در صنعت حفاری ایران فعالیت و کار کردید، چه کسی را استاد خود در این حرفه و صنعت می‌دانید؟
اساتید بسیاری زیادی در دوران کارآموزی داشتم و هم در مناطق نفتخیز جنوب و هم شرکت فلات قاره کارآموزی کردم. تمامی اساتید بنده انسان‌هایی کاربلد ، دانا و عالِم بودند که الگوهای با ارزشی برای من هستند و خواهند بود. معتقدم کسب علم و دانش در صنعت حفاری انتها و پایان ندارد و نباید یادگیری در این صنعت را به مقطع خاصی محدود کرد. صنعت حفاری از آن دسته حِرَف و صنایعی است که هرچه بیشتر آموزش ببینیم متوجه میشویم علم ما ناقص است. در تعریف علم حفاری کلمه Challenge with nature به معنای جنگ با طبیعت استفاده می‌شود و این بدان معنی است که باید علم و توانایی در این زمینه را همواره بالا برد و ارتقاء داد و خود را برای چالش‌ها و مشکلات غیر قابل پیش‌بینی آماده کرد.
نخستین سمت و مسئولیتی که در دکل حفاری داشته‌اید چه بوده است؟
اولین سمت من در دکل حفاری تکنسین گل و سیمان بود.
یعنی برخلاف بسیاری دیگر شما از واشکولی شروع نکردید؟
(با خنده) چون تحصیلات داشتم واشکول نشدم اما بالاخره واشکولی جزو کارهایی هست که هر سمتی هم داشته باشی باید انجام دهی. معتقدم هرکسی که دست به این کار نزند نمی‌تواند دیگران را خوب درک کند. باید پا به پای دیگران کار و پله به پله رشد کرد. کار در دکل حفاری مانند یک کارخانه نیست که از یک سو مواد اولیه وارد و از سوی دیگر محصول خارج شود. در عملیات حفاری ممکن است موضوع و چالشی وجود داشته باشد که فرد در طول 30 سال خدمت خود حتی یکبار هم با آن موضوع و چالش مواجه نشود و در نتیجه هیچ تجربه‌ای نسبت به آن مسئله و موضوع نداشته باشد(به دلیل پیش نیامدن آن موضوع در طول مدت زمان کار 2 هفته‌ای اقماری) در عملیات حفاری مسائل ناشناخته بسیار زیاد است و به همین دلیل می‌بایست همواره آموزش ببینیم و در دل کار باشیم. در این صنعت اگر ارتقاء به صورت پله به پله نباشد ممکن است فرد در آینده با مشکلی مواجه شود که نتواند آن را کنترل کند.
خاطره‌ای از نخستین روزهای فعالیت روی دکل حفاری دارید؟
حقیقتاً در روزهای اول که کارآموز بودم زیاد من را تحویل نمی‌گرفتند و سر به سر نیروهای تازه وارد می‌گذاشتند و شیطنت‌های مخصوص خودشان که به نوعی به عرف دکل تبدیل شده بود، داشتند. البته امروزه به دلیل ورود قشر تحصیلکرده این موضوعات کمرنگ شده است و کارآموزان که عمدتاً فارغ‌التحصیلان رشته‌های مهندسی شیمی، مکانیک، برق، نفت و... هستند با حمایت و کمک نفرات قدیمی روبرو می‌شوند. خوشبختانه امروزه فرهنگ صنعت حفاری تغییر کرده و امیدوارم با رشد بیش از پیش فرهنگ، احساس مسئولیت و تعصب که در نفرات قدیمی‌تر وجود داشتن به نسل جدید هم منتقل شود.
به عنوان یکی از اساتید خوشنام این صنعت، حفاری خشکی را بیشتر ترجیح می‌دهید یا حفاری دریایی ؟
در ماهیت کار هر دو یکی است. البته همیشه برای خودم اینگونه تشبیه می‌کنم که حفاری خشکی مانند رانندگی با اتوبوس و حفاری دریایی مانند خلبانی هواپیما است. عملیات حفاری و حفر چاه هم در خشکی و هم در دریا شرایط یکسانی دارد اما منطقه مورد حفاری و ابزار و وسایل مورد استفاده، کاملاً متفاوت است. شناور، نیمه شناور و کشتی که در حفاری دریایی وجود دارد شرایط محدودی را ایجاد می‌کند اما در خشکی قضیه متفاوت است. در هر حال به شخصه هر دو محیط را دوست دارم اما عملیات حفاری دریایی را بیشتر می‌پسندم.
به عنوان کسی که سابقه کار با شرکت‌های خارجی را هم دارید. توان و تخصص نیروهای ایرانی را در مقایسه با نیروهای خارجی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اگر اغراق نباشد دربسیاری از زمینه ها توانایی و تخصص نفرات داخلی به جرأت از نیروهای خارجی بالاتر است. نیروهای ما به لحاظ علم کاری، تخصص، جرأت و اجرا خیلی بالاتر از خارجی ها هستند اما بعضی از خارجی‌ها چرا از ما بهتر هستند؟ من جواب می‌دهم به خاطر دیسیپلین و نظم و انضباطی که دارند. متاسفانه ما در دکلهای حفاری‌مان در ایران آن نظم و دیسپلینی که باید حاکم باشد را نداریم. این مسئله را می‌توانید به عینه بروید و ببینید. اینکه این نظم و انضباط از چه نشأت گرفته باید ریشه‌یابی کرد. همین نظم و انضباط است که می‌تواند پایه‌ای برای خوب کار کردن، درست کار کردن، کنترل هزینه‌ها، کنترل زمان و ... باشد. شاید بسیاری نظر من را قبول نداشته باشند اما نظر شخصی من این است که در نظم و انضباط در دکل‌ها ضعیف هستیم.
وقتی از برخی حفارمردان قدیمی سوال می‌شود که اگر به عقب برگردند باز هم وارد این صنعت می‌شوند یا نه پاسخ منفی می‌دهند. پاسخ شما به این سوال چیست؟
غالباً کسانی که امروز ناراضی هستند باید دید با چه انگیزه و هدفی وارد این صنعت شدند؟ یک زمانی من عشق این کار را دارم و حاضر نیستم با چیز دیگری عوض کنم ولی یک زمانی هم از دور شنیدم که پول در رشته نفت است و منافع مالی دارد به همین علت وارد آن می‌شوم و وقتی جلوتر می‌روم می‌بینم نه تنها منافع مالی آنچنانی ندارد بلکه خطرات جانی و ریسک بالایی نیز دارد زیرا این کار و صنعت یک کار بیابانی، مردانه و سختی است. خُب با این نگاه وارد صنعت حفاری بشوی و سپس خود را در مقایسه با سایر مشاغل قرار بدهی، طبیعی است پیشمان می‌شوی اما اگر عاشق یک کار باشید دیگر اصلاً مهم نیست چقدر داخل آن رفاه هست. در حال حاضر همکاران زیادی در صنعت حفاری داریم که با وجود بازنشستگی حاضر به رهایی این صنعت و کار نیستند زیرا به قدری با آن عجین شده‌اند که می‌دانند اگر از محیط کار دکل دور شوند افسرده می‌شوند و حتی ممکن است سکته کنند.
به شخصه اگر باز هم به گذشته برگردم همین رشته را انتخاب می‌کنم؛ فقط ممکن بود شاخه فعالیتم را تغییر بدهم و بیشتر وارد میدان و اجرا شوم زیرا زمانی که از کار اجرایی فاصله می‌گیریم و کار مدیریتی عهده‌دار میشویم از میدان کار دور می‌افتیم. هر چند بازدید میدانی داریم اما حسی که داخل میدان وجود دارد، چیز دیگری است و من دوست داشتم بیشتر داخل میدان بودم چون حس عجیبی داخل میدان هست و فرقی نمی‌کند دکل خشکی باشد یا دریایی.
می‌گویند خورد و خوراک بچه‌های دکلهای حفاری خیلی خوب است.
بله(خنده). این یک اصل است. اصلاً خورد و خوراک بچه‌های حفاری باید عالی باشد. کار یک کار یدی، سخت و طاقت فرساست و هیچ تفریح دیگری هم وجود ندارد بنابراین در این شرایط بزرگترین لذت مادی، خوردن غذاست. به خاطر همین در جاهای دورافتاده، وسط بیابان یا وسط دریا فقط می‌توان لذت خوردن غذا و میوه‌های خوب را داشت فرقی هم نمی‌کند دکل ایرانی باشد یا خارجی
شما که در این سال‌ها دانشجویان زیادی داشته‌اید و دارید، توصیه‌تان به عنوان یک استاد به دانشجویانی که قصد ورود به این صنعت را دارند چیست؟
از سال 1380 که تدریس در دانشگاه نفت اهواز، آبادان، تهران جنوب و علوم تحقیقات را آغاز کردم همیشه به دانشجویانم توصیه می‌کردم ابتدا این شغل و حرفه را دقیق بشناسند. فکر نکنند نفت یعنی پول یعنی اسکناس.
حتی با هزینه خودم برای بازدید آن ها را به محل کار حفاری می بردم و می‌گفتم شما درگیر این کار خواهید با این شرایط خواهید بود بنابراین اگر فکر می‌کنید نمی‌توانید همین الان رشته خود را تغییر دهید. همواره توصیه کردم دانشجویانی که دنبال پول و رویا هستن از این رشته خارج شوند و اگر عشق و علاقه دارند وارد این صنعت شوند. در این صنعت یک رکن اساسی و پایه‌ای وجود دارد و آن هم صداقت و راست‌گویی است. در این صنعت چه اشتباه کرده باشید چه نکرده باشید؛ باید صادقانه بگویید تا فرصت جبران وجود داشته باشد. باید کاملا شفاف بود زیرا صنعت حفاری مانند جنگیدن است و در این جنگ همه چیز باید شفاف باشد و دشمن کاملاً به صورت فرضی است. باید تعصب کاری وجود داشته باشد و کاملاً جدی بود و اصول ایمنی را همیشه و همه جا رعایت کرد.
در سال‌هایی که در این صنعت حضور داشتید، از شرکت‌های خارجی یا خارج از کشور پیشنهاد همکاری داشتید؟
بله. حقیقتاً پیشنهادهای زیادی وجود داشته است و چندین مرتبه هم برای عقد قرارداد دعوت شدم اما هیچ گاه قبول نکردم. شاید به لحاظ مالی به خیلی چیزها دست پیدا نکردم اما همین که در کشورم ماندم و دانشجو تربیت کردم، جزوه نوشتم و متخصصین زیادی را راهی صنعت حفاری کشور کردم، بزرگترین دارایی من است و به آن افتخار می کنم اما هیچ وقت به دانشجویان توصیه رفتن نداشتم.
پشیمان نیستم اما گله‌مندم. بسیاری مثل من در کشور ماندند و تا جایی که امکان داشت سعی کردیم به سهم خودمان،دِین‌مان را به وطن‌مان ادا کنیم اما بی‌مهری زیادی دیدیم. مشکلات زیادی برایمان درست شد. کنار گذاشته شدیم یا به اصطلاح داخل بازی نبودیم. قرار نیست همه مثل هم باشند اما وقتی یک نفر به کشور، به مردمش و به صنعتش تعصب دارد یعنی این شخص برای همین کار و برای همین صنعت تربیت شده است.می‌بایست مسئولین این افراد را شناسایی کنند و از توانمندی‌های آنها بهره ببرند. مهم کشور و سرمایه مردم است و اصل اتحاد و همدلی و یکپارچگی در ساختن کشور است.
وقتی به چین برای خرید دکل‌ها می‌رفتم ( در خرید دکلهای بیشتر شرکت‌ها دخیل بودم و به عنوان کارشناس حضور داشتم) همیشه ناراحت بودم. خیلی‌ها وقتی به خارج از کشور می‌روند لذت می‌برند اما هر وقت به خارج از کشور رفته‌ام و خودمان را با توانایی و ظرفیت‌هایی که داریم قیاس کردم، ناراحت شدم زیرا معتقدم ما از تمام آنها بالاتر هستیم؛ هم مردم شریفی داریم و هم متخصصان داخلی خوبی. زمانی هم که روی دکل کار می‌کردیم همیشه یک ایرانی حریف 100 نفر چینی بود. اما چرا نباید درست مدیریت و برنامه‌ریزی کنیم؟ تحریم هستیم، قبول اما معتقدم اگر درست چیدمان و برنامه‌ریزی کنیم و نفرات بی‌تخصص را داخل پُست‌های تخصصی قرار ندهیم، تحریم نمی‌تواند جلوی پیشرفت‌مان را بگیرد.
در طول این همه سال کار و تلاش در صنعت حفاری چه در میدان تدریس و چه در میدان تجربه و عمل، آیا لحظه یا لحظاتی بوده که به خودتان افتخار کنید؟
وقتی در دریا کار و حفاری می‌کردیم، با غرور و افتخار زمانی که چاه را فلو می‌دادند، حس عجیبی داشتیم. می‌گفتیم توانستیم از پس این کار بربیایم. حس غرور ملی در همه‌ی ما ایجاد می‌شد. خارجی‌ها از این نوع رفتار ما تعجب می‌کردند. چون این صنعت را بین‌المللی می‌بینم همیشه خودم را با خارجی‌ها مقایسه می‌کنم و همواره حس رقابت دارم و یک جاهایی ناراحت می‌شوم که چرا باید کم بیاوریم. معتقدم متخصصان ایرانی این پتانسیل و ظرفیت را دارند ایران را به جایگاه اول صنعت نفت برسانند. امروز اگر نگاه کنید بسیاری از اساتید دانشگاه‌های نفتی در دنیا ایرانی هستند که در کشورهای شناخته شده تدریس می‌کنند.
سخن آخر؟
برای همه‌ی دوستان و حفارمردانی که در این صنعت زحمت می‌کشند و کار و تلاش می‌کنند آرزوی سلامتی دارم و آروز می‌کنم در هر جایگاهی هستن عدالت، انصاف و ایمنی را نسبت به خودشان و بقیه رعایت کنند.
انتهای پیام/